PIT-38 - Instrukcja krok po kroku

W części E PIT-8C (p.38) są wykazane przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, co do których osoba wystawiająca PIT-8C nie była w stanie określić, czy dochody te podlegają opodatkowaniu czy nie —  na podstawie art.19 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956, z późn. zm.)

Art. 19 powyższej ustawy wskazuje, które przychody są zwolnione z opodatkowania, a zatem nie trzeba ich wykazywać w PIT. Do przychodów tych zaliczamy przychody:

• z odpłatnego zbycia nabytych przed dniem 1 stycznia 2003 r. obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych po dniu 1 stycznia 1989 r. oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego po dniu 1 stycznia 1997 r.
• z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o których mowa w art. 52 pkt 1 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., pod warunkiem że papiery te zostały nabyte przed dniem 1 stycznia 2004 r. Papiery o których mowa w art.52 to papiery wartościowe, które są dopuszczone do publicznego obrotu, nabyte na podstawie publicznej oferty lub na Giełdzie Papierów Wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym, albo na podstawie zezwolenia udzielonego w trybie art. 92 lub 93 ustawy z 21 sierpnia 1997 r - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
• z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, nabytych przed dniem 1 stycznia 2004 r., o których mowa w art. 3 ust. 3 (prawa pochodne, kontrakty terminowe i opcje, itp) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447 i Nr 240, poz. 2055 oraz z 2003 r. Nr 50, poz. 424, Nr 84, poz. 774, Nr 124, poz. 1151 i Nr 170, poz. 1651)

Informacje o przychodach z papierów wartościowych w większości przypadków dostajemy na PIT-8C. W druku tym, są również zawarte informacje o kosztach uzyskania przychodów. Zazwyczaj dane te przepisujemy do PIT-38, jednak może się zdarzyć, że przysługują nam wyższe koszty uzyskania przychodów niż te wykazane w PIT-8C, gdyż  biuro maklerskie wykazuje w informacji PIT-8C tylko te koszty, które są mu znane. Jeżeli podatnik poniósł również inne wydatki związane ze zbywanymi papierami wartościowymi, to w zeznaniu rocznym również może uwzględnić te wydatki. Wszystkie wydatki muszą być udokumentowane.

Koszty uzyskania przychodu stanowią wydatki na nabycie odpłatnie zbywanego papieru wartościowego (cena jednostkowa x ilość papierów wartościowych) oraz wydatki poniesione przez podatnika w roku podatkowym związane np. z obsługą rachunku przez biuro maklerskie (prowizje zapłacone przy kupnie i sprzedaży papierów wartościowych, związane z prowadzeniem lub założeniem rachunku, transferu, zdeponowania papierów, itp.). Kosztami są również wydatki związane z nabyciem lub objęciem papierów wartościowych bez pośrednictwa biura maklerskiego, udziałów lub ogółu praw i obowiązków w S.K.A. (np. opłaty notarialne), a także zapłacone odsetki i prowizje od kredytów, za które nabyto papiery wartościowe, udziały lub ogół praw i obowiązków w S.K.A.

Kosztami uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów w spółkach z o.o. lub ogółu praw i obowiązków w S.K.A. są zapłacone odsetki i prowizje od kredytu, za który nabyte zostały te papiery, udziały lub ogół praw i obowiązków w S.K.A. przypadające proporcjonalnie na tę część kredytu, która faktycznie została wydatkowana na zakup papierów wartościowych, udziałów lub ogółu praw i obowiązków w S.K.A.

W przypadku nabycia przez podatnika papierów wartościowych w drodze spadku lub darowizny cena nabycia wynosi 0 zł, natomiast wolny od podatku jest dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn.

Są to przychody z kapitałów pieniężnych uzyskane w Polsce, gdy podmiot niebędący płatnikiem podatku nie był zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C, czyli dochody z papierów wartościowych, do których nie otrzymaliśmy PIT-8C.

Z anonimowymi rachunkami zbiorczymi mamy do czynienia, gdy instytucja prowadząca nie zna Twoich danych osobowych i nie może przesłać Ci formularza PIT-8C. Jest to jedynie obowiązek informacyjny. Podatek został już odprowadzony przez dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, czy też inną instytucję, w której posiadasz taki rachunek. Opcja ta dotyczy głównie osób posiadających rachunki za granicą.

Oszczędzający mogą wcześniej (przed ukończeniem 60 lat) wycofać zgromadzone na IKE oszczędności, jednakże wiąże się to z koniecznością zapłacenia 19% podatku.

Zwrot środków zgromadzonych na IKE następuje w razie wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKE przez którąkolwiek ze stron, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej.

Wypłata środków zgromadzonych na IKZE następuje wyłącznie:

• na wniosek oszczędzającego, po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat oraz 
• pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE przez co najmniej w 5 lat,
• w przypadku śmierci oszczędzającego — na wniosek osoby uprawnionej.

Nie ma możliwości wypłaty z IKZE gdy nie spełniono powyższych warunków.

Środki zgromadzone przez oszczędzającego na IKZE mogą być – w zależności od wniosku oszczędzającego – wypłacone jednorazowo lub w ratach. Wypłata w ratach następować będzie przez co najmniej 10 lat, chyba że okres oszczędzania w ramach IKZE był krótszy (jednak nie mniej niż 5 lat). W takiej sytuacji wypłatę środków będzie można pobierać przez okres równy okresowi oszczędzania, tj. okresowi, w jakim dokonywane były wpłaty.

W razie jednorazowej wypłaty oszczędzający wykaże kwotę wypłaty z IKZE — na podstawie informacji otrzymanej z instytucji dokonującej wypłaty — w zeznaniu składanym za rok, w którym tę wypłatę otrzymał. Natomiast przy wypłacie w ratach podatek będzie pobierany w formie zaliczek przez płatnika (instytucję wypłacającą).

Odliczenie dotyczy strat poniesionych z przychodów, podlegających opodatkowaniu z tytułu odpłatnego zbycia:

• papierów wartościowych,
• pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
• pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
• udziałów w spółkach mających osobowość prawną,
• kryptowalut

oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.